Brandbaar stof bestaat uit kleine deeltjes, van minder dan 0,5 mm, deels onzichtbaar, met mogelijk gevaarlijke effecten. Brandbaar stof is een bijproduct van het productieproces van brandbare ruwe materialen, zoals hout en organische stoffen, vele chemicaliën en lichte metalen. Het stof kan onder bepaalde omstandigheden explosief worden. Veel industrieën ervaren problemen met brandbaar stof en moeten actie ondernemen om ongelukken te voorkomen die medewerkers verwonden en eigendom beschadigen. In dit artikel beschrijf ik wat brandbaar stof is en hoe u het ontstaan ervan kunt voorkomen.
Het verwerken van brandbare ruwe materialen veroorzaakt brandbaar stof. Stof kan zich over een groter oppervlak verspreiden dan het ruwe materiaal, zodat het veel sneller ontbrandt als er een vonk bij komt of de concentratie zuurstof voldoende hoog is. Het gevolg daarvan is een druktoename en explosies in afgesloten ruimten.
In de lucht zwevende kleine deeltjes kunnen ontbranden wanneer de concentratie ervan boven een bepaalde drempel uitkomt. De concentratiewaarde van de meeste stofsoorten is zo hoog dat er een zichtbare stoflaag ontstaat, maar dat is niet het voornaamste risico in werkplaatsen. Het belangrijkste risico in werkplaatsen is dat de stoflagen door de lucht gaan zweven door een plotselinge beweging of door reiniging met perslucht.
Processen waar veel stof bij vrij komt, zijn normaliter polijsten, gritstralen, slijpen, breken, malen, transport van granulaten enz. Stof ontstaat ook in processen waarbij gereedschap op hoge snelheid wordt gebruikt. De snelheid is nodig om zeer gladde oppervlakken te verkrijgen, en gebeurt vooral bij zagen, slijpen en snijden. Ook 3D-printen met poeders kan stof produceren dat brandbaar is.
Organische stoffen zijn brandbaar, zoals hout, bloem, suiker, graan en sojabonen. Ook medicijnen en pesticiden, rubber, textiel en bepaalde soorten plastics vormen deeltjes die brandbaar zijn. Dit geldt zelfs voor materialen zoals aluminium en ijzer, die in grote stukken niet brandbaar zijn, maar wel in stofvorm. De Amerikaanse organisatie Occupational Safety and Health Administration (OSHA, gezondheid en veiligheid op het werk) heeft een uitgebreide lijst met materialen opgesteld die brandbaar zijn.
Omdat zo veel verschillende materialen brandbaar stof kunnen produceren, ondervinden vele industrieën en werkplaatsen er problemen van. Daarom hebben werkgevers de verantwoordelijkheid actie te ondernemen en hun werknemers te beschermen tegen de risico's van brandbaar stof. De Europese Unie heeft twee richtlijnen uitgebracht, genaamd de ATEX-richtlijnen, om het proces te vergemakkelijken. De Richtlijn voor werkgevers en de Richtlijn voor leveranciers
In de richtlijnen wordt beschreven welke soort werkomgeving en welke productieapparatuur zijn toegestaan in gebieden met een explosieve atmosfeer. Sinds juli 2006 moeten alle werkplaatsen in de Europese Unie voldoen aan de eisen in de Richtlijn. De verschillende technische en organisatorische handelingen zijn ook in andere landen doorgevoerd. De VS nemen gelijksoortige veiligheidsmaatregelen, volgens de norm NFPA 652 Combustible Dusts Fundamentals (Grondbeginselen voor het hanteren van brandbaar stof).
Stof kan zich bijna overal in een werkplaats ophopen. Binnen, op of rond machines en producten. Spanten, daken, verlaagde plafonds en leidingen zijn ook plekken waar stof zich ophoopt, vooral als deze gebieden buiten het bereik van de medewerker liggen. Volgens de ATEX-richtlijn moeten werkgevers vaststellen waar stof in een werkplaats wordt gevormd en of het om een brandbare stof gaat of niet.
De stofvorming moet worden geminimaliseerd door de juiste productiemethoden, machines en gereedschap te kiezen. Gebieden met een explosieve atmosfeer moeten worden geclassificeerd. In deze gebieden mogen alleen medewerkers werken, die geïnstrueerd zijn in de ATEX-richtlijnen. En correct ATEX-gemerkte apparatuur moet in deze gebieden worden gebruikt. Omdat een vonk of een heet oppervlak een explosie kan veroorzaken, is het van belang machines en productieapparatuur te gebruiken die geen ontstekingsbronnen hebben en voldoende zijn geaard. Maar het allerbelangrijkste is dat de werkplaats goed schoon wordt gehouden.
Met de juiste handelingen is het zeer eenvoudig om de gevaren van brandbaar stof te beperken. Bij Nederman gebruiken we het model 'Afzuigen, insluiten en reinigen' als een leidraad voor onszelf en onze klanten. De eerste stap is om het stof direct bij de bron af te zuigen, voordat het zich in het werkgebied kan verspreiden. Dit afzuigen wordt gedaan met goedgekeurde en onderhouden stofafzuigsystemen. Wanneer het stof is afgezogen, wordt het in de apparatuur ingesloten met de juiste ATEX-veiligheidssystemen. Indien deze apparatuur op de juiste manier is geïnstalleerd en wordt gebruikt, zal de veilige hantering van brandbaar stof zijn gewaarborgd.
En tot slot: houd de werkplaats netjes en schoon. Door regelmatig stof te verwijderen die niet is afgezogen of ingesloten, voorkomt u dat het stof ophoopt en een risico gaat vormen. Dit omvat natuurlijk de moeilijk bereikbare plekken zoals oppervlakken boven uw hoofd, maar ook nauwe en verborgen ruimten.
Een vakkundige combinatie van deze werkwijzen en werkprocedures leidt tot een hogere veiligheid en een efficiënte, schone productie. En tot minder investeringen vanwege de beperkte omvang van de geclassificeerde gebieden.
Bij Nederman hebben we uitgebreide ervaring in het ontwikkelen en leveren van oplossingen voor het omgaan met schadelijke deeltjes, vezels, stof, gas, rook en olienevel. Waaronder brandbaar stof. We kunnen u helpen een veilige en duurzame werkomgeving te creëren door geschikte apparatuur te leveren en routinehandelingen aan te bevelen. De oplossingen die wij bieden zijn gebaseerd op uw risicobeoordeling, maar ook op naleving van de ATEX-richtlijnen.
Ik hoop dat u dit artikel nuttig vond en dat u iets nieuws hebt geleerd over het voorkomen van risico's bij brandbaar stof in uw werkplaats. Wilt u meer informatie of hebt u vragen?
In de onderstaande video kunt u zien hoe u kunt bepalen of uw houtafval brandbaar is of niet. Aarzel niet om contact met ons op te nemen voor meer informatie!
Bij Nederman beschikken we over uitgebreide ervaring en expertise in de industrie, waardoor we u met elke uitdaging kunnen helpen. Onze professionele en behulpzame experts staan altijd voor u klaar, of u nu een kleine of meer complexe vraag heeft. U kunt erop vertrouwen dat wij voor u en uw behoeften zorgen. Neem gerust contact met ons op en ontdek hoe we u kunnen helpen. Welkom bij Nederman.
Hier kunt u contact met ons opnemen
